پره بیوتیک و پست‌بیوتیک: حمایت از سیستم ایمنی کودک از طریق دستگاه گوارش


دستگاه گوارش نه‌تنها مسئول هضم و جذب مواد غذایی است، بلکه میزبان میلیاردها میکروارگانیسم، به‌ویژه باکتری‌های مفید، است که به مجموع آنها میکروبیوتای روده گفته می‌شود. میکروبیوتای سالم و متعادل روده نقشهای متعددی در بدن دارند از جمله کمک به  هضم و جذب مواد غذایی و تولید برخی ویتامین ها و محافظت بدن در برابر میکروب‌های بیماری‌زا. به علاوه  میکروبیوتا نقش مهمی در رشد و تکامل مطلوب سیستم ایمنی به‌ ویژه در سال‌های ابتدایی زندگی دارد. در واقع حدود ۷۰ درصد سلول‌های ایمنی بدن در روده قرار دارند. به همین دلیل، سلامت روده و داشتن یک میکروبیوتای سالم و متعادل برای تکامل و عملکرد سیستم ایمنی بسیار مهم است. برخی عوامل تغذیه ای مانند وجود پره بیوتیک‌ها و پست ‌بیوتیک‌ها در شیر نقش مهمی در حفظ تعادل میکروبیوتا و رشد و تکامل مطلوب سیستم ایمنی دارند.

چگونه می‌توان پره بیوتیک و پست‌ بیوتیک را در کودکان تأمین کرد؟

دستگاه گوارش نقش بسیار مهمی در رشد، تکامل و حفظ سلامت کودک دارد شامل گستره وسیعی از هضم و جذب مواد مغذی و تا تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. به علاوه میکروبیوتای روده ( مجموعه‌ای از باکتری‌های مفید موجود در دستگاه گوارش) اثر متقابلی بر تکامل و عملکرد سیستم ایمنی دارد. به همین دلیل، حفظ سلامت و تعادل میکروبیوتای روده در دوران کودکی که زمان رشد و تکامل سریع است، اهمیت ویژه‌ ای دارد.

کولیک نوزادی چیست؟

کولیک نوزادی خود را به صورت گریه های شدید و طولانی، گاها بدون دلیل مشخص بین یک تا چهار ماهگی نشان میدهد به طوری که  نوزاد به سختی آرام میشود و این امر میتواند تجربه ناراحت کننده و دشواری برای والدین باشد.
برخلاف بی قراری عمومی که در هر نوزادی ممکن است رخ دهد، کولیک مداوم، شدید و بدون علت بوده و باعث ایجاد فشار بر والدین و سردرگمی آن ها میشود. به همین دلیل بسیار مهم است که پزشکان با دادن اطلاعات لازم به والدین، به خانواده ها در این شرایط سخت کمک کنند.
در دنون، ما اهمیت اختلالات عملکردی سیستم گوارشی در اطفال مانند کولیک را با توجه به شیوع بالا و اثری که بر نوزاد و والدین دارد درک میکنیم و در همین راستا آگاهی رسانی در این زمینه جهت مراقبت بهتر از نوزاد را وظیفه خود میدانیم.

آنچه باید در مورد پره بیوتیکها بدانیم!

احتمالاً نام پره بیوتیک را شنیده اید، ولی آیا می دانید پره بیوتیک چیست؟ تحقیقات تغذیه ای نشان داده است اجزای خاصی از غذاها ممکن است باعث بهبود سلامتی شوند و پره بیوتیک ها یکی از این اجزای غذایی هستند.    

معجزه شیر مادر

شیرمادر تغذیه ایده آل را برای نوزادان است. این ترکیب تقریباً کاملی از ویتامین ها، پروتئین و چربی دارد که نیازهای شیرخوار را برای رشد و تکامل تامین می کند و با توجه به اینکه دستگاه گوارش شیرخوار تکامل نیافته هضم و جذب راحت دارد. به علاوه شیر مادر حاوی عوامل ایمنی است که سیستم ایمنی شیرخوار تقویت می کند و به کودک کمک می کند تا با ویروس ها، باکتری ها و عوامل بیماری زا مقابله کند.

کم خونی و اثرات آن در کودکان

یکی از شایع‌ترین مشکلات تغذیه ای در جهان، کم خونی ناشی از فقر آهن است که امروزه تبدیل به یکی از چالش های اصلی، خصوصا در کودکان شده است. چرا که این مشکل روی عملکرد کودکان در مدرسه نیز تاثیر میگذارد.

اهمیت شیر غنی‌‌شده در رژیم غذایی کودکان

رشد مطلوب کودکان، به‌ویژه کودکان ۵ تا ۱۲ سال در گرو رژیم غذایی متنوع و سرشار از مواد مغذی است. دریافت مقادیر کافی مواد مغذی علاوه‌بر تقویت عملکرد توسعه مغز و تکامل ذهنی-شناختی، از بروز کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان جلوگیری می‌کند. اما همزمان با معرفی انواع غذای کمکی و افزایش تدریجی تنوع رژیم غذایی روزانه کودکان، ممکن است شاهد بروز بدغذایی در آن‌ها باشیم که می‌تواند کودکان را در معرض کمبود مواد مغذی، به‌ویژه ریز‌مغذی‌ها قرار دهد. کمبود ریز‌مغذی‌ها که در واقع انواع ویتامین و مواد معدنی موردنیاز برای حفظ پایداری عملکرد سلولی و مولکولی بدن هستند، از شایع‌ترین مشکلات تغذیه‌ای کودکان در سنین رشد به‌شمار می‌رود. طبق آمار منطقه‌ای به‌ترتیب کمبود ویتامین D با ۷۵ درصد، ید ۵۰ درصد، آهن ۴۰ درصد و ویتامین A با ۲۷ درصد شیوع، رایج‌ترین کمبودهای تغذیه در میان کودکان خاورمیانه هستند. 

4 نکته بسیار مهم برای بهبود تغذیه کودکان

کودکانی که مقدار مناسبی از مواد غذایی مغذی می خورند و فعالیت بدنی کافی دارند، بنیانی برای زندگی سالم می‌گذارند و همچنین احتمال ابتلایشان به مشکلات سلامتی بلند مدت کمتر میگردد. دوران کودکی، دوره بحرانی رشد و تکامل است، بنابراین بسیار حائز اهمیت است که غذا، انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز یک کودک در این دوران به خوبی تامین شود.

آلرژی‌های غذایی در کودکان

آلرژی یک هشدار اشتباهی است که توسط سیستم ایمنی بدن به عنوان پاسخی، در مقابل مواد بی‌ضرر در محیط پیرامونمان، مثل گرده گیاهان یا پروتئین موجود در غذا، فعال می‌شود. در نتیجه، بدن ما آنتی‌بادی‌های خاصی را در پاسخ به "مواد خارجی" (که به آن‌ها آنتی‌ژن می‌گویند) تولید می‌کند. هنگامی که بدن مجدداً با این مواد تماس پیدا می‌کند، واکنش آلرژیکی مانند خارش، ضایعه‌های پوستی، درد معده یا تنگی نفس و .. توسط آزادسازی ترکیباتی، که ناشی از واکنش بین آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها می باشد، ایجاد می‌گردد.